Obszar psychiki odpowiadający indywidualnej nieświadomości.
Tworzenie osobistego cienia odbywa się równolegle do procesu formowania osobowości ego. Jest wypartym „ja”, w jego obszarze znajdują się wyparte doświadczenia, cechy i właściwości psychiczne uznane za niewłaściwe lub niekonwencjonalne z punktu widzenia ego, a także niezróżnicowane funkcje psychiczne.
Przybiera postać kompleksu emocjonalnego – autonomicznej osobowości zdolnej do zakłócania świadomych procesów.
